გამოთქმა

მაშ ასე, დავიწყოთ:

ტიბეტური ანბანი შედგება ოცდაათი მთავარიწერილები და ოთხი ხმოვანი. ტიბეტური ასოების წერის რამდენიმე სახეობა არსებობს. აქ განვიხილავთ ნაწერს, რომელიც ახლოსაა დაბეჭდილთან, რადგან ის ყველაზე იოლი შესასწავლია და ყველაზე ხშირად გამოიყენება. ამ კურსის დასრულების შემდეგ თქვენთვის ადვილი იქნება სხვა მართლწერის ჯიშების დაუფლება.

ოცდაათ ძირითად ასოს შეიძლება ეწოდოს თანხმოვნები, მაგრამ გასათვალისწინებელია, რომ ტიბეტური ასო არის სილაბარი. და თითოეული ასო არ არის მხოლოდ ასო, ერთი თანხმოვანი, არამედ ასო-სრიგა. რომელიც მოიცავს როგორც თანხმოვან, ასევე ხმოვან ბგერებს (თუ არ არსებობს სიმბოლოები, რომლებიც მიუთითებენ კონკრეტულ ხმოვან ბგერაზე, მაშინ ეს არის "A"). ეს სიმბოლოები, რომლებიც ცვლიან ხმოვან ბგერას „ა“-ში, სწორედ ის ოთხი ხმოვანია.

ახლა გადავიდეთ ანბანზე. შეხედე შენთვის ახალ ასოებს და მოუსმინე, როგორ ჟღერს ისინი.

	ཀ་ კა (კა)	ཁ་ ხა (ხა)	ག་ ჰა (გა)	ང་ ეხლა	
	ཅ་ ჩა (დაახლოებით)	ཆ་ ჩა (ჩა)	ཇ་ ja (ja)	ཉ་ ნია	
	ཏ་ ტა (ტა)	ཐ་ რომ (ეს)	ད་ დიახ (და)	ན་ on (na)	
	པ་ პა (პა)	ཕ་ ფა (ფა)	བ་ ბა	མ་ მამი	
	ཙ་ ცა (ცა)	ཚ་ ტშა (ტშა)	ཛ་ ძა	ཝ་ უა (ვა)	
	ཞ་ შა (ჟა)	ཟ་ (ზა)-სთვის	འ་ ა (")	ཡ་ მე (კი)	
	ར་ რა (რა)	ལ་ ლა (ლა)	ཤ་ შა	ས་ სა (სა)	
	ཧ་ ჰაჰა)	ཨ་ აა)	30 ძირითადი ასო		

თითოეული ტიბეტური ასოს ქვეშ კირილიცაა დაწერილი სავარაუდო გამოთქმა. ზუსტად ასე არასწორია ასოების გამოთქმა. ეს მხოლოდ ოდნავ მსგავსი გამოთქმაა, მაგრამ შორს არის იდეალურისგან, განსაკუთრებით ზოგიერთი ასოების შემთხვევაში. ტრანსკრიფცია, ასე ვთქვათ, აქ არის მხოლოდ იმისთვის, რომ გაგიადვილოთ ანბანის დამახსოვრება. ტიბეტური ასოები იწერება ლათინური ასოებით, როგორც ისინი იწერება Wylie ტრანსლიტერაციაში. Wylie ტრანსლიტერაცია არის ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული სისტემა ტიბეტური სიმბოლოების ტრანსლიტერაციისთვის ლათინური სიმბოლოების გამოყენებით. დიდი ალბათობით, Wylie სისტემა გამოგადგებათ, როცა თქვენს კომპიუტერში აკრეფთ ტიბეტურ ტექსტს. ის ხშირად გამოიყენება თარგმანებში ფილოსოფიური ტერმინების გასარკვევად, რათა არ მოხდეს დაბნეულობა იმის შესახებ, თუ რა არის კონკრეტულად განხილული, რადგან კომპლექსურ ცნებებს, მაგალითად, ბუდისტურ ფილოსოფიას დასავლურ ენებში ექვივალენტი არ აქვს. ახლა არ არის საჭირო ამის გახსენება. მოგვიანებით, რამდენიმე გაკვეთილის გავლის შემდეგ, ყოველთვის შეგიძლიათ დაბრუნდეთ და ისწავლოთ, როცა ეს ბევრად უფრო ადვილი იქნება და არ გამოიწვევს დაბნეულობას.

მთელი ანბანი დაყოფილია რვა მწკრივად მიზეზის გამო. თითოეული მწკრივი არის ასოების ცალკეული ჯგუფი. ეს განსაკუთრებით ეხება პირველ ხუთ რიგს. არსებობს ასოების გაყოფის რამდენიმე კლასიფიკაცია და ვარიანტი. აქ მათ ხმის მიხედვით დავყოფთ შემდეგ კატეგორიებად: უხმოდ (მონიშნული ლურჯად), ასპირირებული (მონიშნული ყვითლად), გახმოვანებული (მონიშნული წითლად), ნაზალური (მონიშნული იასამნისფერით) და არაკლასიფიცირებული (ნაცრისფერ-ლურჯით).

პირველი ხუთი მწკრივი და პირველი სამი სვეტი არის ასოები მსგავსი გამოთქმით. ისინი განსხვავდებიან მხოლოდ ბგერის ჟღერადობით ან დაბინდვით. ამ რიგების მესამე სვეტში არის ასოები გახმოვანებული გამოთქმით, მაგალითად ག་ ga. მეორე სვეტი შეიცავს უხმაურო თანხმოვნებს, უფრო ზუსტად რომ ვთქვათ, უხმოდ ამოწურულ თანხმოვანებს. მაგალითად, ཕ་ pha. ხოლო პირველი ხუთი რიგის პირველ სვეტში არის ასოები, რომელთა ხმა არის სადღაც იმავე რიგის მეორე და მესამე სვეტების ასოების ხმას შორის. იმათ. მაგალითად, მეორე რიგში პირველი სვეტის ასო ཅ་ (cha) არ ჟღერს არც ཆ་ (chha) და არც ཇ་ (ja). მისი ხმა ამ ორ ასოს შორის მერყეობს. ყველა ამ რიგს აქვს ერთი და იგივე ნიმუში. ეს ძალიან მნიშვნელოვანი წესია. გარდა ამისა, როცა ორმარცვლიან და სამმარცვლიან ასოებს გადავხედავთ, ეს წესი ძალიან გამოგადგებათ.

მნიშვნელოვანია, რომ არ გამოთქვათ ხმოვანი ასოები მისწრაფებით, მკაფიოდ ხაზგასმით აღვნიშნოთ ბგერა "x" შუაგულში. სილა ཁ་ (ხა) სულაც არ არის იგივე, რაც, მაგალითად, სიტყვაში "ბაქანალია". "x" ხმა გაცილებით ნაკლებად ისმის. ის იქაც კი არ არის. ასპირაციული მარცვლების წარმოთქმისას, სულ ცოტა მეტი ჰაერი გამოდის, ვიდრე მაშინ, როცა ხმოვან მარცვლებს სწრაფვის გარეშე წარმოთქვამთ. თავად ეს ხმოვანი, ამოუწურავი შრიფტები (პირველი სვეტი, ხუთი სტრიქონი) ძალიან ჰგავს რუსული მარცვლების გამოთქმას ka, cha და მის ფარგლებს გარეთ, მხოლოდ ოდნავ ხმამაღლა, ცოტა უფრო რთული. ბგერა "g" ასოში ང་ (nga) ასევე გამოიყენება კირიულ ტრანსკრიფციაში მხოლოდ ფორმალურად. ასეთი ხმა იქ არ ისმის. და გამოთქმა ისე, როგორც, მაგალითად, სიტყვა "ჰანგარში" არასწორია. ამ ასოს გამოთქმა ჰგავს ინგლისურში "ing" დაბოლოებების გამოთქმას ან ფრანგულში ცხვირის "n"-ს. ასო ཝ་ (ua) გამოითქმის არა როგორც ორი მარცვალი, "u" და "a", არამედ როგორც ერთი. ბგერა „უ“ (ისევ, პირობითად „უ“) აქ თანხმოვანს ჰგავს, მოკლედ და მკვეთრად წარმოითქმის. ძალიან ჰგავს ინგლისურ "w" ხმას.

 ამოცანა: კიდევ ერთხელ მოუსმინეთ ანბანს, რათა დარწმუნდეთ, რა ისწავლეთ.

ტიბეტურ მარცვლებს ასევე აქვთ ორი ბგერა: დაბალი და მაღალი. ზოგიერთ დიალექტში ისინი ნათლად გამოირჩევიან ყურით, ზოგში - გაუგონარი. ჩვენ არ ვისაუბრებთ მათზე ჩვენს გაკვეთილებზე. მაგრამ მაინც უნდა აღინიშნოს: ხმოვანთა შემდეგი ასოები ཀ་ཁ་ཅ་ཆ་ཏ་ཐ་པ་ཕ་ཙ་ཚ་ཤ་ས་ཧ་ཨ་ კა, ხა, ჩა, ჩა, თა, თა, პა, ფა, წა, ცხა, შა, სა, ჰა და დიდი „ა“-ს შემდეგ მაღალი ტონი აქვთ. დარჩენილი შრიფტები წარმოითქმის დაბალი ტონით.

Წერა

თითოეული ასო იწყება ზედა ჰორიზონტალური ხაზით. ამ ასოს ტიბეტურად ჰქვია དབུ་ཅན་ (უ-ჩენ). რაც სიტყვასიტყვით ნიშნავს "თავთან". "თავი" ამ შემთხვევაში არის ზუსტად ეს პირველი ზედა ხაზი. ასოები ისე უნდა დაიწეროს, რომ ყველა ასოს (ზედა ჰორიზონტალური ხაზი) ​​ერთსა და იმავე დონეზე იყოს. იმათ. ტიბეტური სიტყვები, ასე ვთქვათ, არ დევს სტრიქონზე, როგორიცაა, მაგალითად, კირილიცას ან ლათინურზე წერა, მაგრამ თითქოს სტრიქონიდან ჩამოკიდებულია.

ტიბეტური ასოები, წერის ამ სტილში, შედგება ერთმანეთთან დაკავშირებული ცალკეული ხაზებისგან. არსებობს წერის ორი ზოგადი წესი, რომლებიც ვრცელდება თითქმის ყველა ასოზე და მათ ხაზებზე: ჰორიზონტალური ხაზები იწერება მარცხნიდან მარჯვნივ, ხოლო ვერტიკალური ხაზები იწერება ზემოდან ქვემოდან.

არსებობს ტენდენცია, რომ დასავლელები, რომლებიც სწავლობენ ტიბეტურ წერას, თავიანთი ასოები მარჯვნივ დახრის. ეს გასაგებია, პირველი კლასიდან დაწყებული, ამას გვასწავლიდნენ. მაგრამ ტიბეტური ენის შემთხვევაში ეს არ არის საჭირო. თქვენ უნდა იაროთ ყველაზე მარჯვენა ვერტიკალური ხაზით, რომელიც ბევრ ტიბეტურ ასოს აქვს. ის ან მკაცრად უნდა იყოს ვერტიკალური, ან შეგიძლიათ ოდნავ დახაროთ მარცხნივ, მაგრამ მხოლოდ ოდნავ.

ქვემოთ მოცემულია ასოების წერის ცხრილი, რომელიც აჩვენებს ასოების ხაზების თანმიმდევრობას. როდესაც წერთ ტიბეტურ ენაზე, მიზანშეწონილია შეინარჩუნოთ ეს თანმიმდევრობა. ივარჯიშეთ თითოეული ასოს დაწერაში, როცა თქვით, როგორ გამოთქვათ იგი. თუ ვარჯიშის დროს აავსებთ ბლოკნოტის ერთ გვერდს თითოეული ასოთი, მაშინ ეს საკმარისი იქნება იმისთვის, რომ ამიერიდან უშეცდომოდ ჩაიწეროთ და ადვილად განასხვავოთ ასოები. რა თქმა უნდა, ვისაც უნდა ჰქონდეს ლამაზი ხელწერა, თითო ასოზე ერთი გვერდი არ იქნება საკმარისი. ცხრილში დაცულია კლასიფიკაციის ფერები.

კა

ཀ་

ཁ་

ཁ་

ჰა

ག་

ང་

ང་

ხა

ཅ་

ཆ་

ཆ་

ཇ་

ཇ་

ཉ་nya

ཉ་

ეს

ཏ་

ཐ་

ཐ་

კი დიახ

ད་

on

ན་

ერთი პა

པ་

ཕ་

ཕ་

მე ბა

བ་

დედაო

མ་

ცა

ཙ་

ཚ་

ཚ་

ཛ་

ཛ་

ტიბეტურზე საუბრობს დაახლოებით ექვსი მილიონი ადამიანი ტიბეტში და ინდოეთის მიმდებარე რაიონებში. ტიბეტური ენა მიეკუთვნება ტიბეტო-ბირმული ენების ტიბეტო-ჰიმალაის ტოტს, ტიბეტო-ჩინური ოჯახის ნაწილი. იმ ენების ჯგუფის დასანიშნად, რომელსაც მიეკუთვნება ტიბეტური, თანამედროვე ფილოლოგიამ მიიღო ინდური ტერმინი Bhotia; ბჰოტიის ჯგუფის დიალექტები გავრცელებულია ბუტანში, სიკიმში, ნეპალში, ლადახსა და ბალტისტანში. სიტყვა ტიბეტური გამოიყენება ტიბეტის ლინგვა ფრანკას, ანუ დიალექტის აღსანიშნავად, რომელიც საუბრობენ ცენტრალურ ტიბეტში, ვუ და ცანგის რეგიონებში.

ტიბეტმა, რომელიც დიდი ხანია მჭიდროდ იყო დაკავშირებული ინდოეთთან, ისესხა ბუდისტური რელიგია და მისი წმინდა წერილები ინდოეთიდან. ჩინეთის თურქესტანის დაპყრობამ, სადაც მათ უამრავი მონასტერი და ბიბლიოთეკა აღმოაჩინეს, ხელი შეუწყო ტიბეტელთა უფრო ახლოს გაცნობას ბუდიზმთან. მოკლე დროში დაეუფლნენ წერის ხელოვნებას, ტიბეტელებმა ლიტერატურისადმი მიდრეკილება აღმოაჩინეს. ტიბეტური ლიტერატურის უძველესი შემორჩენილი ძეგლები VII საუკუნით თარიღდება. ახ.წ ისინი ძირითადად სანსკრიტის წიგნების თარგმანებია; ეს თარგმანები ღირებულია არა მხოლოდ იმიტომ, რომ მათ ხელი შეუწყეს ლიტერატურული ტიბეტური ენის ჩამოყალიბებას; მათი წყალობით ჩვენ გავეცანით ინდური ლიტერატურის ზოგიერთ ნაწარმოებს, რომლებიც ჩვენამდე არ მოაღწია ორიგინალში.

ზოგადად მიღებულია, რომ ტიბეტური დამწერლობა გამოიგონეს 639 წელს. ტონ-მი სამბჰოტა, დიდი მეფის სონგ-ცენ-გამ-პოს მინისტრი, რომელმაც დააარსა ტიბეტის სახელმწიფო და დააარსა მისი დედაქალაქი ლასაში. თუმცა, ტიბეტური დამწერლობა ახალი გამოგონება არ არის - ის ტიბეტში გამოყენებული ძველი დამწერლობის სისტემის დამუშავების შედეგია. ყველაფერში, რაც ეხება ასოების სტილსა და თანმიმდევრობას, ტიბეტური ანბანი მიჰყვება გუპტას დამწერლობას, მისგან განსხვავდება მხოლოდ რამდენიმე დამატებითი ნიშნით, რაც მიუთითებს ბგერებს, რომლებიც არ არის ინდურ ენებში; გარდა ამისა, ტიბეტში აღმოჩნდა, რომ ინდური გახმოვანებული ასპირატების ნიშნები არ არის საჭირო. გაურკვეველია, გუპტას რომელი ფორმა იყო ტიბეტური დამწერლობის პროტოტიპი - აღმოსავლეთ თურქესტანური თუ ის, საიდანაც შემდგომში განვითარდა ნაგარის დამწერლობა. პირველი ვარაუდი უფრო სავარაუდო ჩანს; A.H. Franke და მის შემდეგ Hoernle თვლიან, რომ ტრადიციული ტიბეტური ცნობები ტიბეტური ანბანის წარმოშობის შესახებ საჭიროებს განმარტებას. „ტიბეტური დამწერლობა ემთხვევა ხოტანურს იმით, რომ ხმოვანი a-ს მთავარი ნიშანი აქ თანხმოვნად ჩანს; ეს ფაქტი ნათლად აჩვენებს, რომ ტიბეტური დამწერლობა ხოტანიდან მოვიდა“. „ძირითადი ხმოვანთა ნიშნის თანხმოვანი გამოყენება სრულიად უცხოა ინდოარიული ენებისთვის და დამწერლებისთვის“ (Hörnle).

ასე რომ, დოქტორ ჰორნლეს აზრით, ტიბეტურ ანბანს შეიძლება ეწოდოს ინდური მხოლოდ იმიტომ, რომ მისი პირდაპირი წყარო, ხოტანური ანბანი, ინდურ ანბანებს უბრუნდება. „საინტერესო ფაქტი, რომ ტიბეტურ ანბანში ძირითადი ნიშანი a ხურავს ძირითადი თანხმოვანთა ნიშნების მთელ სერიას (გსალ ბაიდი), ძალზე ინსტრუქციულია. ინდურ ანბანურ სისტემაში ძირითადი ხმოვანი ნიშნები a, i, u, e იკავებს ადგილს თანხმოვან ნიშნებზე წინ და უფრო მეტიც, სრულიად განცალკევებით დგას მათგან“ (Hörnle).

ტიბეტური დამწერლობა, როგორც თავდაპირველი კუთხოვანი ფორმით, ასევე მისგან მიღებული ელეგანტური კურსორის ვარიანტებით, გამოიყენება დღემდე. ეჭვგარეშეა, რომ თავდაპირველად მისი მართლწერა ასახავდა რეალურ გამოთქმას (დასავლურ და ჩრდილო-აღმოსავლეთ დიალექტებში თავდაპირველი თანხმოვნების დამახასიათებელი კომბინაციები, როგორც წესი, დღემდეა შემონახული), მაგრამ დროთა განმავლობაში ტიბეტის ენა ფრანკამ მნიშვნელოვანი ცვლილებები განიცადა. : გაჩნდა რამდენიმე ახალი ბგერა, დაიკარგა თანხმოვნების რაოდენობა; ამიტომ, ამჟამად, ტიბეტური მწერლობა ძალიან შორს არის ზეპირი მეტყველების ნამდვილი რეპროდუქციისგან.

ტიბეტური დამწერლობა მიღებულია ბოტიის სხვა დიალექტებისთვისაც.

ტიბეტურ დამწერლობაში ორი ძირითადი ტიპი არსებობს:

1) ნორმატიული ასო, სახელად ვუ-ჩენგი (დაწერილი dbu-chan, მაგრამ db- არ გამოითქმის უმეტეს დიალექტებში), ანუ „თავი აქვს“, ეს არის საეკლესიო ასო par excellence; ამასთანავე, საწესდებო წერილის ნიშნების ფორმა მიღებულია ნაბეჭდი შრიფტით (სურ. 190). ვუჩენგ დამწერლობას აქვს რამდენიმე სახეობა, რომელთაგან ყველაზე მნიშვნელოვანია ბეჭდის დამწერლობა;

2) კურსირებულ წერას, რომელიც გამოიყენება ყოველდღიურ პრაქტიკაში, ეწოდება u-me (იწერება dbu-med) "უთავო". ეს არის საერო მწერლობა; მისი ძირითადი ჯიშია ცუკ-ი "კურსული დამწერლობა".

ტიბეტური დამწერლობა და მისი განშტოებები: 1 - ნიშნების ფონეტიკური მნიშვნელობები; 2 - ვუ-ჩენგი; 3 - u-me; 4 - ცუკ-ი; 5 - პასეპა; 6 - ლეპჩა.

ვუ-ჩენგსა და ვუ-მეს შორის მთავარი განსხვავება ისაა, რომ როგორც თავად სახელებიდან ჩანს, ვუ-ჩენგის ნიშნები, ისევე როგორც დევანაგარის ნიშნები, ხასიათდება ზედა ჰორიზონტალური ხაზებით; ისინი არ არიან u-me ასოდან. Tsuk-yi არის ყველაზე გამარტივებული ასო. რთულ სიტყვებში პირველი მარცვლის სუფიქსები 1 ტიბეტურ დამწერლობასა და თანამედროვე გამოთქმას შორის შეუსაბამობამ განაპირობა ის, რომ სიტყვების შრიფტები გრაფიკულად ხშირად შეიცავს ძველ, აღარ წარმოთქმელ პრეფიქსებსა და სუფიქსებს, რის გამოც ისინი ძალიან რთულად გამოიყურებიან. - დაახლ. რედ.ხოლო მეორეს პრეფიქსები უგულებელყოფილია. ბაკო ჩამოთვლის შვიდასი სიტყვის აბრევიატურებს, რომლებიც ჩვეულებრივ გამოიყენება კურსირებულ დამწერლობაში. ასევე შეიძლება აღინიშნოს დამწერლობის სხვადასხვა ორნამენტული და რიტუალური ფორმები, რომლებიც გამოიყენება წარწერებისა და დეკორატიული მიზნებისათვის, აგრეთვე წიგნების სათაურებისთვის, წმინდა ფორმულებისთვის და ა.შ.

ასევე ცნობილია ერთგვარი შიფრი - საიდუმლო დამწერლობა, რომელიც გამოიყენება ოფიციალურ მიმოწერაში, მას უწოდებენ rin-pun-ს მისი გამომგონებლის Rin-chen-pun-pa-ს მიხედვით, რომელიც ცხოვრობდა მე -14 საუკუნეში. ახ.წ

ყველაზე გავრცელებულ ინდურ დამწერლობასთან, დევანაგართან შედარებით, ტიბეტური დამწერლობა მნიშვნელოვნად გამარტივებულია, თუმცა ისინი მსგავსია ძირითადი მახასიათებლებით. ვუ-ჩენგი, ტიბეტური დამწერლობის უმნიშვნელოვანესი ტიპი, ახასიათებს თანხმოვანში a ხმოვანის ჩართვას; ამგვარად, a არ საჭიროებს რაიმე ცალკე აღნიშვნას, ხოლო სხვა ხმოვნები თანხმოვანის შემდეგ წარმოდგენილია ზემოწერით (e, i და o-სთვის) ან ქვესკრიპტით (i) ნიშნებით. ანალოგიურად, "ხელმოწერა" y (კუა, რუა და ა.შ.) და r და l ასევე მითითებულია თანხმოვანთა კომბინაციების ნაწილად. თითოეული მარცვალის დასასრული მითითებულია წერტილით, რომელიც მოთავსებულია ზედა ხაზის დონეზე ასოს მარჯვნივ, რომელიც ხურავს შრიფტს. თანხმოვანთა დამწერლობის ყველაზე მნიშვნელოვანი მახასიათებელია ცერებრალური თანხმოვნების აღნიშვნა ნასესხები სიტყვებში სპეციალური ნიშნებით, რომლებიც წარმოადგენს შესაბამისი სტომატოლოგიური ნიშნების სარკისებურ გამოსახულებას; სალაპარაკო ტიბეტურში ცერებრალური წარმოშობა ხდება მხოლოდ თანხმოვნების გარკვეული ჯგუფების შეკუმშვის შედეგად.

B. Gould-ისა და G. R. Richardson-ის მიერ გამოცემული სამი წიგნის სერია იძლევა წარმოდგენას თანამედროვე ტიბეტური ენის შესახებ, რომელიც უნდა გაგრძელდეს წიგნებით ანბანის, ზმნისა და გრამატიკული სტრუქტურის შესახებ.

ტიბეტურ მწერლობას ორი ძირითადი განშტოება ჰქონდა.

პასეპას წერილი

საკიას ცნობილი დიდი ლამა - ფაგ-პა ("სახელოვანი") ლო-დოი-გე-ცენ (იწერება bLo-gros-rgyal-mthsan), ჩინურად Ba-ke-si-ba, ცნობილი როგორც Passepa (1234-). 1279 წ.), ხუბლაი ხანის მიერ მიწვეულმა ჩინეთში, დიდი როლი ითამაშა მონღოლეთის იმპერიულ კარზე ბუდიზმის დანერგვაში, მან ასევე მოახდინა კვადრატული ტიბეტური დამწერლობის ადაპტაცია ჩინურ და მონღოლურ ენებზე, შეცვალა უიღურული ანბანი. ჩინური გავლენის ქვეშ, ამ დამწერლობის მიმართულება, რომელსაც ჩვეულებრივ passepa-ს უწოდებენ, ვერტიკალური იყო, მაგრამ ჩინურისგან განსხვავებით, სვეტები მოძრაობდა მარცხნიდან მარჯვნივ. პასეპას წერილი, რომელიც ოფიციალურად იქნა მიღებული 1272 წელს, საკმაოდ იშვიათად გამოიყენებოდა და დიდხანს არ გაგრძელებულა, რადგან უიღურული აქ წარმატებით გამოიყენებოდა. იუანის დინასტიის დროს პასეპას დამწერლობა გამოიყენებოდა იმპერიულ კარზე, განსაკუთრებით ოფიციალურ ბეჭდებზე.

ლეპჩას წერილი

ტიბეტურის განშტოება ასევე არის დამწერლობა, რომელსაც იყენებდნენ რონგები, სიკიმის, აღმოსავლეთ ჰიმალაის სამთავროს ორიგინალური მკვიდრნი.

ტიბეტური დამწერლობის ნიმუშები: 1 - ვუ ჩენგის დამწერლობა; 2 - კურსორი დამწერლობის ერთ-ერთი სახეობა; 3, 4 - ლეფჩას დამწერლობის ტიპები.

რონგებს ასევე უწოდებენ ლეპჩას (ნეპალის მეტსახელი), ან რონგ-პა ("ხევების მკვიდრნი") ან Mom-pa ("დაბლობების მკვიდრნი"). მათი რაოდენობა დაახლოებით 25 ათასია; ისინი საუბრობენ არაპრონომინალიზებულ ჰიმალაის ენაზე, ერთ-ერთ ტიბეტო-ბირმანულ ენაზე და, სავარაუდოდ, მონღოლურ რასას მიეკუთვნებიან. ლეპჩაებს თავიანთი კულტურა და ლიტერატურა მთლიანად ევალებათ ბუდიზმის ტიბეტურ ფორმას, რომელიც ცნობილია როგორც ლამაიზმი, რომელიც, ლეგენდის თანახმად, სიკიმში მე-17 საუკუნის შუა ხანებში ჩამოიტანა ამ სამთავროს მფარველმა წმინდანმა ლჰა ცუნგ ჩენ-პომ (ტიბეტელი. სათაური ნიშნავს "დიდი პატივცემული ღმერთი")

ლეპჩას დამწერლობა აშკარად გამოიგონა ან შეცვალა Sikimm Raja Chakdor Namgye-მ (Phyag-rdor rnam-gyal) 1086 წელს. ამ დამწერლობის დამახასიათებელი ნიშანია ხმოვანი ნიშნები და რვა თანხმოვანი ნიშნის ბოლო ვარიანტები (k, ng, t, n, p, m, r, l) ტირეების, წერტილების და წრეების სახით, რომლებიც მოთავსებულია წინა ასოს ზემოთ ან გვერდით.

ტიბეტური დამწერლობის გამოყენება სხვა ენებზე

ენა ჩვენთვის

ტიბეტური დამწერლობა გამოიყენებოდა სხვა ენებისთვისაც. ორი ასეთი ენა, რომელთა არსებობა ბოლო დრომდე უცნობი იყო, შემორჩენილია შუა აზიის ხელნაწერთა რამდენიმე ფრაგმენტში. ისინი აღმოაჩინა და გამოაქვეყნა F.W. Thomas.

პროფესორ თომას განმარტებით, ამ ორი ახლად აღმოჩენილი ენიდან ერთ-ერთი არის ლეფჩასთან ახლოს მყოფი დიალექტი; ამისთვის გამოიყენეს ტიბეტური დამწერლობა. მეორე ენა, რომელსაც F. W. Thomas უწოდა Nam, არის ერთმარცვლიანი ენა, „ტიბეტურივით უძველესი, მაგრამ უფრო პრიმიტიული სტრუქტურის; შესაძლოა, ის მჭიდრო კავშირშია ტიბეტო-ბურმანის ხალხის ენასთან, რომელიც ჩინელებისთვის ცნობილია ტრანსლიტერირებული სახელწოდებით... როგორც რუო-ციანგი, დი-ციანგი,... და ცა-ციანგი,... ხალხი... , რომლებიც უძველესი დროიდან ბინადრობდნენ მთელ ტერიტორიაზე სამხრეთით მთებიდან, ნანშანიდან ხოტანის გრძედამდე და შეადგენდნენ, როგორც შეიძლება ვივარაუდოთ, სამხრეთ თურქესტანის მოსახლეობის ერთ-ერთ ელემენტს“ (თომასი).

ენისთვის ჩვენ გამოვიყენეთ ტიბეტური დამწერლობა „კვადრატს მოგვაგონებს“, ადრეული პერიოდისთვის დამახასიათებელი ზოგიერთი თავისებურებით: „ხელნაწერი საკმაოდ უხეშია, ასოები დიდი და ფართო“ (თომას).

ჩინური ენა ტიბეტურ ტრანსკრიფციაში

ჩინური ენა იძლევა უამრავ საინტერესო მაგალითს იმ სირთულეებისა, რომლებიც წარმოიქმნება ერთი ენის დამწერლობის სხვა ენებთან ადაპტაციის დროს. როგორც ჩანს, ტიბეტური დამწერლობა რეგულარულად გამოიყენებოდა ჩინურ ენაზე. F. W. Thomas და J. L. M. Clawson (ნაწილობრივ S. Miyamoto-სთან თანამშრომლობით) გამოაქვეყნეს სამი ასეთი ძეგლი. პირველი შედგება სქელი მოყვითალო ქაღალდის ორი ფრაგმენტისგან, ტექსტით (ნაწილობრივ ჩინურ ენაზე) დაწერილი მე-8-მე-10 საუკუნეების „ელეგანტური, გარკვეულწილად კურსორი ტიბეტური დამწერლობით“. ახ.წ მეორის ასო არის "საკმაოდ სწორი ხელით დაწერილი ვუ-ჩენგი". მესამე ძეგლი არის "დიდი და კარგად დაწერილი ხელნაწერი", რომელიც შეიცავს 486 სტრიქონს "კარგი კალიგრაფიული კურსოვანი ტიბეტური დამწერლობა"; შეიძლება ვივარაუდოთ, რომ ხელნაწერი არ იყო დაწერილი ერთი ხელით; თარიღდება დაახლოებით VIII-IX საუკუნეებით. ახ.წ

ასე რომ, ძველი შანგ-შუნგის სახელმწიფოს დამწერლობის შესახებ, რომელიც ძველმა ტიბეტმა მიიღო მისგან. დაპირებისამებრ, დავეყრდნობი პროფესორ ნამხაი ნორბუ რინპოჩეს კვლევას „შანგ შუნგისა და ტიბეტის უძველესი ისტორიის ძვირფასი სარკე“.

”შან-შუნგის შტატში არსებული ბონის სწავლებების უძველესი ისტორიის შესწავლის გარეშე, ისევე როგორც შანგ-შუნგის მეფეების გენეალოგია, შეუძლებელია ამის გარკვევა სამი ათას რვაას წელზე მეტი ხნის ისტორიის შესახებ. სახელმწიფო (იგულისხმება შენრაბ მივოჩეს და მისი სწავლებების იუნდრინგ ბონიდან - ნანძედ დორჯე)

შენრაბ მივოს მოსვლამდე შანგ-შუნგის ისტორია უკვე მრავალ თაობას ითვლიდა და მუს სამეფო ოჯახის თექვსმეტი თაობა მენპეი ლუმლუმიდან შენრაბ მივოს მამას, ბონპოს მეფე თიოკარს გადავიდა...

შენრაბ მივოჩემ ჩამოსვლის შემდეგ საფუძველი ჩაუყარა ახალ სისტემას

წერა და ამიტომ შეგვიძლია დარწმუნებით ვისაუბროთ

ჟანგ შუნგის დამწერლობის სისტემის არსებობა მაინც იმ დროიდან მოყოლებული

შენრაბა მივოჩე.

ძვირფასი მოთხრობების საგანძური ამბობს:

განმანათლებელმა პირველმა შექმნა ტიბეტური დამწერლობა. სუტრაში

ათი ასოდან მან ააგო ბგერების ფართო შენობა.

კაპიტალურმა აბრამ „წადი“ გზა გაუხსნა მათ, ჩაჭრილი აბრა „ფარდული“.

მოკლე ფრაზები.

ნიშანი „ცეგ“ შიგნიდან ყოფდა ფრაზებს, თანაბრად ჰყოფდა შრიფებს ისე, რომ ისინი

არ აირია.

გიგუ, დრენბუ, ნარო, შაბკიუ და იატა კაკვები

ასოებთან ერთად ისინი ქმნიდნენ წინადადებებს ბევრთან

კომპონენტები.

ამრიგად, ჯერ წმინდა ქვეყნების ღვთაებების ანბანი (მოიტანა

შენრაბ მივოჩე - ნანძედ დორჯე) ანბანად გადაკეთდა

თაგზიგის დამწერლობის სისტემის „პუნიგი“ (Tazig - სახელმწიფო,

სავარაუდოდ ძველ დროში მდებარეობს დღევანდელ ტერიტორიაზე

ყირგიზეთი - ნანძედ დორჯე), რომელიც გადაკეთდა ძველად

შანგ-შუნგის ანბანი "იგენი", და ეს, თავის მხრივ, ანბანში

"მარდრაკი".

მაგალითი: „კაპიტალურმა ნიშანმა „წადი“ გზა გაუხსნა მათ...“ - აქ

მითითებულია ნიშანი, რომლითაც იწყებოდა ნებისმიერი წერილობითი ტექსტი - ეს არის

მარცხენა ხელის სვასტიკის გამოსახულება, რომელიც აღინიშნება ხელმოწერის კაუჭით"

(რომელიც დღეს წარმოადგენს ბგერას „უ“ ტიბეტურში - ნანძედ დორჯე).

მისი დაწერილი, დაუყოვნებლივ უნდა აღინიშნოს, რომ „პირველი ისტორიული

მტკიცებულება, რომლის გაცემაც ამ შემთხვევაში შეუძლებელია, არის

უძველესი ბონის ტექსტები, რომლებიც შეიცავს ინფორმაციას პირველი ხალხის ისტორიის შესახებ

შანგ შუნგი და ამ ისტორიიდან შეუძლებელია ტიბეტის ისტორიის გამოყოფა“.

პირველი იყო „ხალხის ხუთი კლანი, რომლებიც მკვიდრნი არიან

მხოლოდ შანგ შუნგის, აჟას, მინიაგისა და სუმპის მოსახლეობისთვის

ყველა ტიბეტური კლანის წინაპრები, ამიტომ ყველა ტიბეტელი შეიძლება კლასიფიცირდეს როგორც

ამ ხუთი ძირძველი კლანიდან ერთ-ერთს - დონი, დრუ, დრა, გო და გა.

თითოეული მათგანი შეესაბამებოდა ინდივიდუალურ დომინანტურ ელემენტს -

მიწა, წყალი, რკინა, ცეცხლი და ხე.

„თოფგუგის მიხედვით, ადრე არსებობდა თორმეტი მცირე სამთავრო

ტიბეტის პირველი მეფე-მმართველი ნიატრი ცენპო, წარმოშობით დონის კლანიდან.

მინიაგა, დრუ კლანიდან სუმბადან, დრას კლანიდან შანგ-შუნგიდან, კლანიდან

გა აჟადან. ასე გაჩნდა შთამომავლების საგვარეულო შტო“.

ისტორიის აღწერაც კი არ შემიძლია

ფორმირების პროცესები (ამისთვის, უბრალოდ, თავად მიმართეთ წიგნს

ნამხაი ნორბუ რინპოჩე), მაგრამ მე პირდაპირ გადავალ წერის კითხვებზე,

რადგან სწორედ ამ ნაწილშია ახლანდელი რუსი ახალგაზრდა ბუდისტები

ამტკიცებენ ყველაზე სისულელეებს მონდომებულთა შემდეგ

საკუთარი სიბრძნის გარეშე ტიბეტელი ლამების სწავლებას - ისინი უბრალოდ

აცხადებენ, რომ არ არსებობდა წერილობითი ჩანაწერი ბუდა დჰარმას ტიბეტში მოსვლის შესახებ.

იმ დროისთვის, როდესაც პირველი მეფე ნიატრი ცენპო ტიბეტში მოვიდა, „არ იყო

არავითარი სხვა კულტურული ტრადიცია, მათ შორის ცოდნის სისტემა და

მთავრობა, გარდა იმისა, საიდანაც მოვიდა

შანგ-შუნგას ძვალი. და ეს ტრადიცია უდავოდ ასოცირდებოდა

შანგ შუნგის ენა და წერა. ასე რომ დაწყებული პირველიდან

ტიბეტი არ დაშრა, თითოეულ ტიბეტის მეფეს ჰქონდა თავისი ბონპო -

სამეფო მღვდელმსახური „კუშენი“, რომელიც ჩვეულებრივ ასრულებდა განბანის წესს

და აღამაღლა იგი მეფად და მისცა სახელი. ეს სახელი იყო

უძველესი წესრიგისა და სამეფო დინასტიის სიდიადე და ხელშეუხებლობის ნიშანი

ბონის დამცველები წაიყვანეს შანგ შუნგის ენიდან. ...და ამიტომაც არა

არა მხოლოდ პირველი მეფე ნიატრი ცენპო, არამედ შვიდეულის სახელით ცნობილი მეფეებიც

ციური "სამი", მათ შორის მუტრი ცენპო, დინტრი ცენპო, დარტრი

ცენპო, ეთრი ცენპო და სენტრი ცენპო, ისევე როგორც მეფეები ცნობილი როგორც

"ექვსი ლეკი" - აშოლეკი, დეშოლეკი, თხიშოლეკი, გურუმლეკი, დრანშილეკი და.

იშილეკი... ერთი სიტყვით, ყველა ტიბეტის მეფეს მხოლოდ ჟანგ-შუნგი ეცვა

სახელები და, შესაბამისად, ამ სახელებს არანაირი მნიშვნელობა არ აქვთ

ტიბეტური შანგ შუნგის სიტყვა "სამი" (ხრი) ნიშნავს "ღვთაებას",

ან „ღვთაების გული“, ტიბეტურში „lha“ ან „lha tug“. Და ეს

„მუ“ (dmu) მსგავსი სიტყვა ნიშნავს „ყოვლისმომცველს“ (ტიბ. kun kyab);

სიტყვა „დინ“ – „სივრცე“ (ტიბ. გრძელი); სიტყვა "საჩუქარი" არის "სრულყოფილება"

(Tib. leg pa) და სხვ.

მართლა მეფე სრონგცენ გამპომდე (ახ. წ. VII საუკუნის ბოლოს)

ნანძედ დორჯე) ტიბეტს არ ჰქონდა დამწერლობის სისტემა? ან

არსებობდა თუ არა ანბანური დამწერლობა ამ მეფემდე? ამას ერქვა

ტიბეტური ანბანი? წინა ტიბეტელი ისტორიკოსები აცხადებდნენ, რომ „ადრე

ტიბეტში არ იყო წერილობითი ენა.” და ეს აიხსნება იმით, რომ

წერა არის ნებისმიერი დამწერლობის საფუძველი, მათ შორის ტიბეტური

კულტურა... ამდენად, ასეთი განცხადებები არყოფნის შესახებ

ნაწერები გამიზნული იყო ტიბეტური კულტურის არარსებობის დასამტკიცებლად

პირველყოფილი უძველესი საფუძველი და ვრცელი და ღრმა ცოდნა."

თუმცა მასწავლებლისა და მთარგმნელის ვაიროკანას ტექსტში „დიდი სურათი

ყოფნა" ამბობს:

„სონგცენ გამპოს წყალობით ინდოეთიდან მოწვეული იყო სწავლული ბრძენი

ლიჯი. თონმი სამბჰოტამ გადააკეთა (! - ნანძე) ნაწერი,

თარგმნა რამდენიმე ტექსტი, როგორიცაა „ჩინთამანის უზენაესის კრებული

სამკაული“, „ათი სათნოების სუტრა“ და სხვა“.

”ასე რომ, აქ ნათქვამია, რომ ტიბეტში არსებობდა უძველესი სისტემა

ანბანური წერა, მაგრამ რადგან ეს წერის სტილი მოუხერხებელი იყო

ინდური ტექსტების ტიბეტურ ენაზე თარგმნა, შემდეგ სტილის გაკეთება

მართლწერა უფრო მოსახერხებელია და ასევე ხელს უწყობს სანსკრიტის გაგებას და

მრავალი სხვა მიზეზის გამო, წერის ძველი სტილი გადაკეთდა "მეცნიერულად"

(თონმი საბჰოტამ ეს გააკეთა ინდური დევანაგარის დამწერლობის საფუძველზე).

ამასთან დაკავშირებით, უფრო მოსახერხებელი პროცედურაა დაყოფისთვის

საქმის ნაწილაკები და ა.შ., ერთი სიტყვით, წერა იყო

სისტემატიზებული მეტი სიფრთხილით. ...და არც ერთი სიტყვა რა

მანამდე ტიბეტში არ არსებობდა წერილობითი ენა, ასე იყო

შექმნილი ან პირველად მოცემული - ამის არც ერთი მტკიცებულება არ არსებობს.

ტრაქტატში „ძვირფასი ამბების საგანძური“ ასევე

აქ არის ციტატა, რომელსაც შეუძლია ამის დადასტურება:

როცა ბუდისტური სწავლებები ითარგმნა
ინდურიდან ტიბეტამდე,

მათ ვერ თარგმნეს ინდური სისტემა
წერილები ტიბეტელს.

ამიტომ ნიმუშად აიღეს ოცდაათი
ტიბეტური ანბანის ასოები,

ღვთაებების სახელები გადაიწერა მათი ბგერების მიხედვით,

მანტრები არ ითარგმნა, ისინი დატოვეს როგორც არის
ინდური დამწერლობით.

რიტუალური ტექსტის ვარიანტები "ზოგადი შეთავაზება კეთდება ყველა არსებისთვის",

რომელსაც სხვადასხვა ვითარებაში წააწყდა.

„...და ყველა მათგანში ტექსტის ბოლოს კოლოფონები ამბობდნენ:

ამით მთავრდება დიდის ღრმა რიტუალის ტექსტი
შეწყალება - შეთავაზება, რომელიც უნდა გააკეთოთ ცხოვრებისეული კეთილდღეობისთვის
- რომელიც თაობიდან თაობას გადაეცემა დღემდე
დიდი შენპო ჩეოდან, რომელიც ჩავწერე ჩემ მიერ, სანგპო ტრინხიო და ქ

რასაც ჟანგ შუნგი და ტიბეტელი ოსტატები განუწყვეტლივ აჩვენებდნენ
ჯადოსნური ძალები.

ჩვენ ვისაუბრეთ ჟანგ შუნგის კულტურის ბევრ კომპონენტზე და თუ

მაგალითად, აიღეთ მინიმუმ ერთადერთი Bona Gate,

მაგალითად, შენ კეთილდღეობა, შემდეგ კი ეს განყოფილება მოიცავდა

დიდი რაოდენობით ვრცელი სწავლებები ნიშნების ამოცნობის შესახებ და

მკითხაობა, ასტროლოგია, დაავადებათა დიაგნოსტიკა და მკურნალობა, რიტუალები.

სიკვდილის მოტყუებით და ა.შ. პირველი ნიატრის მეფის გამოჩენის დროისთვის

ცენპომ ტიბეტში უკვე გაავრცელა სხვადასხვა ბონის სწავლება,

მაგალითად, ცნობილია, როგორც თორმეტი მცოდნეთა ბონი, ბონის მთავარი ცოდნა

ღვთაებები, გამოსასყიდის რიტუალის ცოდნა, სიწმინდის ცოდნა, განდევნის რიტუალები,

განადგურება, განთავისუფლება. ლოგიკურია ვივარაუდოთ, რომ ჩანაწერებიც იყო

ინსტრუქციები სწავლების ყველა ამ მონაკვეთზე. სავსებით აშკარაა, რომ

თუ შესაძლებელი იყო ამის დამახსოვრება, მაშინ არა უმეტეს ერთი ან

ამ მეცნიერებიდან ორი, მაგრამ ყველა მათგანის მეხსიერებაში შენარჩუნება იქნებოდა

შეუძლებელია. და ისტორიული თვალსაზრისით ის ასევე მთლიანად

შეუძლებელია, რომ უცოდინარი ტიბეტელები ცხოვრობენ გაუნათლებელში

შეძლეს დამახსოვრება ყველა სხვადასხვა ისტორიულად დეტალური

ჩვენებები მათი მეფეების დინასტიის მეფობის შესახებ, სიტყვასიტყვით დაიმახსოვრეთ

ვრცელი სწავლებები ცოდნის სხვადასხვა სფეროდან...

სარკე, რომელიც ნათლად ასახავს სამეფო დინასტიის ისტორიას, ამბობს:

"წლების განმავლობაში, ეს პრინცი გახდა ხელოვნებისა და ხელოსნობის ექსპერტი,
გამოთვლები, სპორტული ვარჯიშები და ხუთი სფერო და მიღწეული
წარმატება მათში. ...ის ცნობილი გახდა, როგორც სონცენ გამპო“.

ეს მეფე ტახტზე 13 წლის ასაკში ავიდა. 16 წლის ასაკში იგი დაქორწინდა დედოფალზე

ნეპალი, ხოლო ორი წლის შემდეგ - მისი მეორე ცოლი, დედოფალი ჩინეთიდან.

ამბობენ, რომ ამ დროს ტიბეტის მეფემ სონგცენ გამპომ გაგზავნა

სამი წერილის გრაგნილი ჩინეთის მეფე სენგე ცენპოს. წერილების გაგზავნის შესახებ და

ნეპალის მეფეს ასევე ეუბნება აღნიშნულ „სარკე, გარკვევით

ასახავს სამეფო დინასტიის ისტორიას.” ეს ყველაფერი ადასტურებს იმას, რომ ქ

ტიბეტს ჰქონდა მწერლობა და მასთან დაკავშირებული მეცნიერებები და ცოდნა.

ასევე ვიფიქროთ იმაზე, შეიძლებოდა თუ არა თონმი სამბჰოტა ბნელი და

წერა-კითხვის უცოდინარი ადამიანი, ასე მოკლე დროში რომ დაეუფლოს

ინდოეთი, ადგილობრივი ენა (სანსკრიტი), მწერლობა და შინაგანი მეცნიერებები,

ეფექტური კომუნიკაცია ბრაჰმინ ლიჯინთან და პანდიტ ლჰა რიგპესთან

სენგე? რამდენი დრო სჭირდება ტიბეტში დაბრუნებას შექმნას

ნულიდან წერა, დაწერეთ ტრაქტატი "ჩაკარანის რვა მონაკვეთი",

შემდეგ თარგმნეთ არაერთი ტრაქტატი ტიბეტურად სანსკრიტიდან და როგორც

ნათქვამია, რომ მათ საჩუქრად ჩუქნიან მეფეს (რომელიც ასევე კარგი იქნება

იცით, მაშინ ეს ახალი ნაწერი, რათა მინიმუმ დავაფასოთ საჩუქარი)?

ტიბეტს ადრე ნამდვილად ჰქონდა თავისი წერილობითი ტრადიცია

Dharma King Songtsen Gampo, მაგრამ ტიბეტელმა ისტორიკოსებმა მისცეს

დამახინჯებული სურათი. ამის მთავარი მიზეზი ისაა, რომ თან

დროთა განმავლობაში ტიბეტელებმა, რომლებმაც დიდი რწმენით მიიღეს ის, რაც ინდოეთიდან მოვიდა

კულტურა და ცოდნა. თუმცა, ისტორიული მტკიცებულებები და ფესვები

კულტურები და ცოდნა უძველესი შანგ შუნგიდან არ დაიკარგა. და

შეინარჩუნა კულტურის ეს ძალიან დახვეწილი ნაკადი, ძირითადად, ბონპოსებმა.

მაგრამ თანდათან ჩვეულებრივ გახდა ლამის გამოძახება, ვინც ამაზე საუბრობს

ავანტიურისტები, ვინაიდან ბონის დევნასთან ერთად ხალხმა დაამყარა

ბონპოს ზიზღი.

ახლა უნდა გავაანალიზოთ დაირქვა თუ არა ნაწერი

არსებობდა ტიბეტში ახალი დამწერლობის სისტემის შემოღებამდე,

ტიბეტური. ბონის ყველა წყარო ამბობს, რომ „სწავლებები იყო

ძველი შანგ შუნგის დამწერლობიდან ითარგმნა „მარდრაკზე“, რომელიც მოგვიანებით გადაკეთდა „დიდ და პატარა მარად“. და "დიდი მარა" გადაკეთდა "მეცნიერად" ...

როდესაც 13 წლის ვიყავი, შევხვდი მოხუცი ლამას, სახელად დიზიო, ტიბეტელი ენათმეცნიერი დეგე მუქსანიდან. მისგან ვიღებდი წერის გაკვეთილებს. ტრენინგის ბოლო დღეს მან მითხრა: „შენ გაქვს კალიგრაფიის ნიჭი და მახვილგონივრული აზროვნება, მე ვიცი ძველი ტიპის დამწერლობა სახელად „ღვთაების მიერ გაგზავნილი წერილი“ (lha-bap), და თუ გინდა, მე შემიძლია გასწავლო“. მე, რა თქმა უნდა, დავთანხმდი.

მოგვიანებით, ექიმის, სახელად წეგიალის სახლში, დავინახე ამ წერილით დაფარული გულმკერდი. ეს იყო სტრიქონები არია შანტიდევას "ბოდჰისატვას პრაქტიკაში შესვლა". ლამა ცეგიალმა, როცა მიხვდა, რომ მე ვიცოდი ეს ასო, თქვა: ”ეს არის ყველა ტიბეტური დამწერლობის ფუძე, მაგრამ, მიუხედავად ამისა, ძალიან ცოტაა დრო, როდესაც ის სასარგებლო იქნება. ”

ლაბაპის დამწერლობის გრაფიკული ანალიზის ჩატარებით მასში შეიძლება ვიპოვოთ ტიბეტური უმე დამწერლობის, ე.წ. მტკიცება, რომ „უმე“ უბრალოდ ისაა, რაც ძალიან სწრაფად გამოვიდა წერიდან „უჩენ“ სტილში, უსაფუძვლოა. ბოლოს და ბოლოს, ბუტანელებმა, მიუხედავად იმისა, რომ კურსულად წერდნენ „უჩენს“, გარდა თავისუფლად წერისა, ვერაფერი გამოუვიდათ, არც „უმე“. აქედან გამომდინარე, სავსებით აშკარაა, რომ უჩენის სტილის წყარო არის ინდური გუპტა დამწერლობა, ხოლო უმე სტილი წარმოიშვა მარის სტილიდან, რომელსაც აქვს შან-შუნგის ფესვები.

ანბანი

ტიბეტური ანბანი შედგება ოცდაათი ასო-მარკისგან, რომელიც შეიქმნა ჩვენი წელთაღრიცხვით მე-7 საუკუნეში ინდური პროტოტიპის საფუძველზე. ამ ასოს რამდენიმე სახეობა არსებობს - ბლოკ ასოები და რამდენიმე სახის კურსორი და ორნამენტული ასოები, თუმცა ამ უკანასკნელს არ განვიხილავთ.

ეს ასოები, სხვადასხვაგვარად შერწყმისას, ქმნიან დამახასიათებელ ნაერთს ტიბეტურ სიტყვა-მარკოებს.

ტიბეტური ანბანის თითოეული ასო, ფაქტობრივად, არის სილა, თანდაყოლილი ხმოვანი ბგერით -a. ასეთი ასო-მარკები წარმოადგენს ტიბეტურ ენაში ყველაზე პატარა სიტყვებს.

როდესაც საჭიროა ტიბეტური დამწერლობის გადაწერა რომაული ასოების გამოყენებით, შეგვიძლია მივმართოთ რამდენიმე გამოგონილ ტრანსკრიფციის სისტემას. თუმცა, ზოგიერთი ასოს გამოთქმა განსხვავდება ამ სტანდარტული ეკვივალენტებისგან, ამიტომ ტიბეტურის წაკითხვისას უნდა იქნას გამოყენებული შეცვლილი გამოთქმა.

აღსანიშნავია, რომ ტიბეტური სიტყვების გამოთქმის ორი ვარიანტი არსებობს - კოლოქური (ზეპირი) და გამოყენებული კითხვისას. ეს უკანასკნელი ცდილობს შეინარჩუნოს სიტყვების უფრო სრულყოფილი გამოთქმა. სამწუხაროდ, ტიბეტური გამოთქმის სრული და ზუსტი აღწერა საკმაოდ რთულია და უმჯობესი იქნება ეს მშობლიურ ენაზე სთხოვოთ. ასე რომ, აქ არის ოდნავ გამარტივებული ვერსია, რომელიც შეესაბამება ადამიანების უმეტესობის საჭიროებებს თქვენი ხელმძღვანელობისთვის.

კ.ა.მახსენებს "s"-ის გამოთქმას ინგლისურ სიტყვაში "cap"
KHAმახსენებს "s"-ის გამოთქმას ენერგიულად წარმოთქმულ ინგლისურ სიტყვაში "cold"
გ.ამახსენებს "g"-ის გამოთქმას ინგლისურ სიტყვაში "gone"
ნ.გ.ა.მახსენებს "ng"-ის გამოთქმას ინგლისურ სიტყვაში "singer"
C.A.მახსენებს "ჩ"-ის გამოთქმას ინგლისურ სიტყვაში "teacher"
CHAმოგვაგონებს "ch"-ის გამოთქმას ენერგიულად წარმოთქმულ ინგლისურ სიტყვაში "champ"
JAმახსენებს "j"-ის გამოთქმას ინგლისურ სიტყვაში "jam"
NYAმახსენებს "ny"-ის გამოთქმას ინგლისურ სიტყვაში "news"
თ.ა.მახსენებს "t"-ის გამოთქმას ინგლისურ სიტყვაში "halter"
THAმოგვაგონებს "t"-ის გამოთქმას ენერგიულად წარმოთქმულ ინგლისურ სიტყვაში "toe"
დ.ა.მახსენებს "d"-ის გამოთქმას ინგლისურ სიტყვაში "done"
ნ.ა.მახსენებს "n"-ის გამოთქმას ინგლისურ სიტყვაში "no"
PAმახსენებს "პ"-ის გამოთქმას ინგლისურ სიტყვაში "ხალხში"
P.H.A.წააგავს "p"-ის გამოთქმას ენერგიულად წარმოთქმულ ინგლისურ სიტყვაში "pen"
ბ.ა.მახსენებს "b"-ის გამოთქმას ინგლისურ სიტყვაში "bubble"
მ.ა.მახსენებს "m"-ის გამოთქმას ინგლისურ სიტყვაში "mat"
TSAმახსენებს "ts"-ის გამოთქმას ინგლისურ სიტყვაში "eats"
TSHAწააგავს "ც"-ის გამოთქმას ენერგიულად წარმოთქმულ ინგლისურ სიტყვაში "ცარ"
DZAმახსენებს "ds"-ის გამოთქმას ინგლისურ სიტყვაში "adds"
W.A.მახსენებს "w"-ის გამოთქმას ინგლისურ სიტყვაში "way"
ჟამახსენებს "შ"-ის გამოთქმას ინგლისურ სიტყვაში "შაჰ" დაბალი ხმოვანი ხმით.
ზაშეხსენება

თავი " თურქები": ელემენტები დ რევნეტურქული რუნული დამწერლობა (ორხონ-ენისეის მწერლობა) —

თავი " ჩინეთისა და იაპონიის ეროვნული რელიგიები": ჩინური იეროგლიფური დამწერლობა -

საერთო ჯამში, ჩვენ გამოვიკვლიეთ და ავაშენეთ 11 ანბანი სამყაროს მატრიცის კანონების მიხედვით. ტიბეტური ანბანი იქნება მეთორმეტე ანბანი.

ტიბეტური ანბანის გარეგნობის ისტორია

ბრინჯი. 1. ტიბეტური ანბანი- გამოიყენება ტიბეტურ ენაზე. შედგება 30 ასო-მარცვლისაგან. შექმნილია ინდური პროტოტიპის საფუძველზე VII საუკუნეში.

ანბანი

უაილის ტრანსლიტერაცია მითითებულია ფრჩხილებში

გარდა ამისა, არსებობს რამდენიმე „შებრუნებული“ ასო სანსკრიტი დევანაგარის ანბანის ცერებრალური ბგერების გამოსასახად, რომლებიც არ არის ტიბეტურ ენაში:

გადაცემისთვის " ვ» ჩინური სესხები იყენებს ლიგატურას ཧྥ

არსებობს სანსკრიტის ტრანსლიტერაციის კლასიკური წესი - च छ ज झ (ca cha ja jha) როგორც ཙ ཚ ཛ ཛྷ (tsa tsha dza dzha), შესაბამისად, ასახავს აღმოსავლეთ ინდურ ან ნევარის გამოთქმას. დღესდღეობით ასევე გამოიყენება ასოები ཅ ཆ ཇ ཇྷ (ca cha ja jha).

ხმოვნები იწერება მარცვლის ზემოთ ან ქვემოთ:

კალიგრაფია

ბრინჯი. 2.ტიბეტური ჩანაწერი - სტილი " თევზი ».

ბრინჯი. 3.ტიბეტური ჩანაწერი - სტილი " ბაგი ».

კურსორი

ბრინჯი. 4.ტიბეტურ დამწერლობას უმე ( უთავო ).

1-ლი კაიკე — კატიბეტური ანბანის პირველი ასოს სახელი აღნიშნავს უხმაურო ველური პლოსიურ თანხმოვანს. ტექსტში იგი გამოიყენება ასოს ნომრის აღსანიშნავად " 1 " მარცვალის სტრუქტურაში კაიკი შეიძლება იყოს მხოლოდ სილაბური ასოები, ზედნაწერები და ასოები და ამგვარად ქმნიან 21-ს საწყისი ქვემოთ მოცემულია ლექსიკონის თანმიმდევრობით.

მე-2ტიბეტური ანბანის ასო - " ხა(უილი ხა), ხაიკი- ტიბეტური ანბანის მეორე ასო, პრაიმერი ასოცირდება სიტყვა "პირთან". ტექსტში რიცხვი "2" გამოიყენება ასოს წარმოსაჩენად. ხა- - პირი

მე-3ტიბეტური ანბანის ასო - " ჰაან გაიკი- ტიბეტური ანბანის მესამე ასო და ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული ასო ტიბეტურ დამწერლობაში, ნიშნავს გახმოვანებულ ველურ ბგერას. ლექსიკონში ასო ga-ს განყოფილებამ შეიძლება დაიკავოს მოცულობის 10 პროცენტამდე. ტექსტში ასო ga შეიძლება გამოვიყენოთ როგორც რიცხვი 3."

მე-4ტიბეტური ანბანის ასო - " ნგ- ტიბეტური ანბანის მეოთხე ასო, ველური ცხვირის თანხმოვანი. ტიბეტურ პრაიმერში ასოცირდება სიტყვა nga - I (პირადი ადგილი). IN ტანტრული ბუდიზმი სიმბოლოა დაშლა სანსკარი - ცხოვრების ელემენტები. ტექსტში შეიძლება იყოს რიცხვი 4. ერთი სიტყვით შეიძლება იყოს სილაბური ან ბოლო ასო. იგი წარმოდგენილია სილაბიკის სახით რვა ინიციალით“.

მე-5ტიბეტური ანბანის ასო - " ჩა(უილი დაახ) არის ტიბეტური ანბანის მეხუთე ასო. მიუთითებს ხმაზე ჰ. მარცვალი შეიძლება შეიცავდეს მხოლოდ ძირეულ ასოს (მინჯი) და, შესაბამისად, შეიძლება იყოს მხოლოდ მარცვლის ინიციალების ნაწილი. ტექსტში ასო ჩა შეიძლება გამოვიყენოთ როგორც რიცხვი 5. ის ქმნის ოთხ ინიციალს. ტიბეტურ ლექსიკონში სიტყვების დაახლოებით 2% იწყება ამ ინიციალებით. ასო ჩას გარდა, ტიბეტურ ენაზე ხმის ჩ-ს გამოხატვის კიდევ ექვსი გზა არსებობს.

ჩემჩემმა - პეპელა, (ჩალაკი) - ნივთი, საგანი * (ჩაჩო) - ხმაური.

მე-6ტიბეტური ანბანის ასო - " ჩჰა(wili cha) - ტიბეტური ანბანის მეექვსე ასო, შეიძლება იყოს მხოლოდ სილაბური ასო, ქმნის ორ ინიციალს ზედა ასოებით maik და achung, რომელთანაც ასო chaik არ ერწყმის. ტექსტში მას შეუძლია წარმოადგინოს რიცხვი 6. რიცხვების ასოებით აღნიშვნა:

ნომერი 6 (ჩჰა - წყვილი). * (ჩჰაგიგუჩი) - 36. * (ჩჰაჟაბქიუჭუ) - 66 (ჭუ - წყალი)."

მე-7ტიბეტური ანბანის ასო - " ჯაჰ(wili Ja) არის ტიბეტური ანბანის მე-7 ასო. გრაფიკულად, ეს არის ასო E-ს ჰომოგლიფი. ამ წერილის ტრანსკრიფცია შეიძლება განსხვავდებოდეს სხვადასხვა წყაროში. დანდარონის ლექსიკონში არის ja, ხოლო როერიხის ლექსიკონში - dza, A.V.-ის ლექსიკონში - dja. ასეა თუ ისე, ja-ს ტრანსკრიფცია ემთხვევა ბაიატაჯზე დაფუძნებული კიდევ სამი ინიციალის ტრანსკრიფციას. ტექსტში მას შეუძლია წარმოადგინოს რიცხვი 7.

ჯაჰს შეუძლია მხოლოდ სილაბურ ასოს როლი შეასრულოს. ლექსიკონებში ja-თი ინიციალების ექვსი ვარიანტია. ტიბეტის ABC წიგნში ეს ასო ასოცირდება სიტყვა ჩაისთან:

ჯა - ჩაი, მთა ჩომოლუნგმა -

მე-8ტიბეტური ანბანის ასო - " ნია(უილი ნია), ნიაიკ- ტიბეტური ანბანის მერვე ასო, როერიხის და დანდორონის ლექსიკონებში "ნია", ტიბეტურ პრაიმერებში ასოცირდება სიტყვა "თევზთან". Nya არის სილაბური ასო, დანიშნულებით და წარწერის ასოებთან ერთად იგი ქმნის ექვს ინიციალს, ხოლო თუ ქანქარზე დაფუძნებულ ოთხ ჰომონიმურ ინიციალს დავამატებთ, გამოდის, რომ ტიბეტურში ამ ბგერის მართლწერის თერთმეტი ვარიანტია. ტექსტში მას შეუძლია გამოსახოს ნომერი 8.

მე-9ტიბეტური ანბანის ასო - " ტა(უაილი ტა), ტაიკ- ტიბეტური ანბანის მეცხრე ასო შეიძლება იყოს მხოლოდ სილაბური, სხვა ასოებთან ერთად იგი ქმნის კიდევ ცხრა ინიციალს. ტიბეტის ანბანის წიგნში იგი ასოცირდება სიტყვა "პალმის ხესთან". ჩინურ სასესხო სიტყვებში ეს არის ჩინური საწყისი დოს სინოგლიფი. სანსკრიტიდან ნასესხებებში ამ ასოს სარკისებური გამოსახულება გამოიყენება რეტროფლექსური ტაკარას გადმოსაცემად.

რიცხვითი შესატყვისი: ტა - 9, ti - 39, tu - 69, te - 99, შემდეგ - 129.”

მე-10ტიბეტური ანბანის ასო - " თა(უაილი თა) არის ტიბეტური ანბანის მეათე ასო, მოქმედებს მხოლოდ როგორც სილაბიკატორი და ქმნის ოთხ ინიციალს. სანსკრიტიდან ნასესხების გადაცემისას ინდური რეტროფლექსი თაკარ გამოიყენება ასო tha - . რიცხვითი მნიშვნელობა: თ. - 10, თი - 40, თი - 70, თი - 100, თი - 130.”

მე-11ტიბეტური ანბანის ასო - " დიახ- ტიბეტური ანბანის მე-11 ასო, აღნიშნავს იმ ასოებს, რომლებიც შეიძლება იყოს დამკვეთი, სილაბური და ბოლო (სუფიქსები). დიდი ასო დიახ, ისევე როგორც სხვა დიდი ასოები, შეიცავს სილაბურ ასოს გარკვეულ გახმოვანებას (მთავრული ასო არ იკითხება, იხ. გაოჭაჩა და ა.შ.); როგორც სილაბური დიახ, წარმოდგენილია ქვემოთ აღწერილი მარცვლის საწყისის მართლწერის 13 ვარიანტში; როგორც მარცვალის ბოლო, ასო დიახ არბილებს მარცვლის ხმოვან ხმას, მაგრამ გამოთქმის ვარიანტების უმეტესობაში ის თავად არ იკითხება. რიცხვითი მნიშვნელობა: დიახ - 11, დი - 41, დუ - 71, დე - 101, დო - 131“.

მე-12ტიბეტური ანბანის ასო - " ჩართულია, ნაიკ- ტიბეტური ანბანის მე-12 ასო შეიძლება იყოს როგორც სილაბური, ასევე ბოლო ასო. როერიხის აზრით, ასო na, ისევე როგორც სხვა ტიბეტურ ასოებს ტანტრიკულ ტექსტებში, შეიძლება ჰქონდეს თავისი სიმბოლური მნიშვნელობა. სანსკრიტი retroflex nakara ण-ის გადაცემისას გამოიყენება სარკის ანარეკლი ნაიკა - . რიცხვითი მნიშვნელობა: ზე - 12, გიგაზე - 42, ჟაბკიუზე - 72, დრენბუზე - 102, ნაროზე - 132.”

მე-13ტიბეტური ანბანის ასო - " პა- ტიბეტური ანბანის მე-13 ასო აღნიშნავს ფოიკამი - მამრობითი ასოები, შეიძლება იყოს მხოლოდ სილაბური ასო. რიცხვითი მნიშვნელობა: პა - 13, პი - 43, პუ - 73, პე - 103, პო - 133.

მე-14ტიბეტური ანბანის ასო - " ფა(Wiley Pha) არის ტიბეტური ანბანის მე-14 ასო, ასპირირებული ხმოვანი ლაბიალური plosive თანხმოვანი. რიცხვითი მნიშვნელობა: ფა - 14, phi - 44, pho - 74, phe - 104, pho - 134.

ფუკრონი (ფუკრენ) - - მტრედი, - ფურპა -

ბრინჯი. 5. « ფურბა, კილა(სანსკრიტი. कील kila IAST; ტიბ. ཕུར་བ, Wiley phur ba; " ითვლიან "ან" ლურსმანი ") - რიტუალური ხანჯალი ან ძელი, ჩვეულებრივ სახელურის ფორმის გაბრაზებული ღვთაების სამი თავისა და სამკუთხა სოლის სახით , სავარაუდოდ განკუთვნილია რიტუალების დროს მსხვერპლის დაჭრისთვის ( ზოგიერთი ცნობით, მას იყენებდნენ როგორც ლურსმნებს რიტუალური მსხვერპლის შესაკრავად, მაგრამ არსებობს მისი დანიშნულების სხვა ვერსიებიც.). ნივთი თარიღდება ვედური ეპოქით ( ალბათ წინა ვედური ), მაგრამ მოგვიანებით იპოვა მიზანი ბუდიზმის ტიბეტური ვერსიების კონტექსტში და ტანტრა .

პურბა მე რეალური (« ხილული სამყარო » შენიშვნა რედ.ტანტრული ბუდიზმი, ფურბა გამოიყენება, როგორც იარაღი სწავლების მოწინააღმდეგე ძალების დასამორჩილებლად. პურბას დახმარებით პრაქტიკოსი იოგი ფაქტიურად მიწაზე ამაგრებს თავის სიმბოლურ გამოსახულებებს... კილა - ( სანსკრიტი - ხანჯალი) მდინარე რუსეთში, მიედინება დაღესტნის რესპუბლიკაში. ტინდინსკაია(კილა) არის მდინარე რუსეთში, მიედინება დაღესტნის რესპუბლიკაში. მდინარის შესართავი მდებარეობს 86 კმ-ზე მდინარე ანდიისკოე კოისუს მარჯვენა სანაპიროზე. მდინარის სიგრძე 21 კმ-ია“.

მე-15ტიბეტური ანბანის ასო - " ბა- ტიბეტური ანბანის მე-15 ასო, პრაიმერში ასოცირდება სიტყვა ძროხასთან. სილას შეიძლება ჰქონდეს პრეფიქსი, ძირი და სუფიქსი ასო (ბოლო). რიცხვითი შესატყვისი: ბა - 15, ბაგიგუბი - 45 და სხვ. სინოგლიფები: ბირმული ბადეჩაი და ა.შ.

მე-16ტიბეტური ანბანის ასო - " დედა- ტიბეტური ანბანის მე-16 ასო. როგორც მარცვლის ნაწილი, ის შეიძლება იყოს როგორც საწყისი, ასევე ბოლო (ma არის ათი ასოდან ერთ-ერთი, რომელიც შეიძლება გამოჩნდეს სიტყვის ბოლოს). საწყისი შეიძლება გამოყენებულ იქნას როგორც ძირეული ასო (mingzhi) ან როგორც "პრეფიქსი" (ngyonjug). როგორც პრეფიქსი ma, ის 15 ინიციალის ნაწილია (მაოჩაჩა და სხვა „მაო“), რადგან ძირეული ასო ma ქმნის ათ ინიციალს, რომლებიც ქვემოთ მოცემულია ლექსიკონის თანმიმდევრობით. ტექსტში იგი გამოიყენება აღსანიშნავად ნომერი "16", „მი“ - 46, „მუ“ - 76, „მე“ - 106, „მო“ - 136. (რიცხვების ანბანური აღნიშვნა).

დედაფინალის ფარგლებში: ( მე ვარ) - გზა».

მე-17ტიბეტური ანბანის ასო - " ცა- ტიბეტური ანბანის მე-17 ასო. ტრანსკრიფციების უმეტესობაში – წა, როერიხში – წა. სილაბს შეიძლება ჰქონდეს მხოლოდ სილაბური ასო. გრაფიკულად, ეს არის ასო ჩა, კონტაქტური დიაკრიტული ნიშნით წა-თრუ. რიცხვითი მნიშვნელობა: წა - 17, ცი - 47, ცუ - 77, წე - 107, ცო - 137“.

ციცი - თაგვი

მე-18ტიბეტური ანბანის ასო - " ცა(Wiley tsha) - ტიბეტური ანბანის მე-18 ასო, შეიძლება იყოს მხოლოდ სილაბური. ტრანსკრიფცია: სემიჩოვი - ცხა, როერიხი - წა, შმიდტი - ცცა. გრაფიკულად - ასო ჩხა კონტაქტური დიაკრიტული ნიშნით წა-თრუ. რიცხვითი შესატყვისი: ცხა - 18, ცხი - 48, ცხუ - 78, ცხე - 108, ცხო - 138.

მე-19ტიბეტური ანბანის ასო - " ძა(უაილი ძა) არის ტიბეტური ანბანის მე-19 ასო. სიტყვას შეიძლება ჰქონდეს მხოლოდ სილაბური ასო. რიცხვითი შესატყვისი: ძა - 19, ზაგიგუჯი - 49 და სხვ. გრაფიკულად ეს არის ასო ja კონტაქტური დიაკრიტული ნიშნით წა-თხრუ“.

მე-20 ტიბეტური ანბანის ასო – « ვა(უილი ვა) — ყველაზე იშვიათად გამოიყენება ტიბეტური ანბანის ასო. როერიხის ლექსიკონში ამ ასოს განსაკუთრებული სახელია - ბაჩხე. ძირითადად გამოიყენება ნასესხები სიტყვებისა და ადგილის სახელების გადმოსაცემად. რიცხვების პირდაპირი მნიშვნელობით გადმოცემაში ის შეესაბამება რიცხვს 20. ასო „ვა“-ს გარშემო არ შეიძლება იყოს წარწერები ან ხელმოწერები. არა დიდი ასოებით. „ვა“ მხოლოდ სილაბურ ასოს ან ხელმოწერის ასოს როლს ასრულებს, ვაზურ დიაკრიტის სახით. ტანტრიკულ ბუდიზმში „ვა“ გვხვდება მანდალაში და სიმბოლოა მდგომარეობას მიღმა მიზეზისა და შედეგის მიღმა, ასევე არის მისტიკისა და ოკულტური მეცნიერებების ტერმინი. ვა— — ტიბეტური მელა »

21-ეტიბეტური ანბანის ასო - " ჟა(უაილი ჟა) არის ტიბეტური ანბანის 21-ე ასო. შინაურ ლექსიკონებში მას სხვადასხვა ტრანსკრიფცია აქვს: სემიჩოვში ჟა, როერიხში შა და გამოთქმაში 27-ე ასო შჩასთან ახლოსაა. გამოთქმის სიხისტის ტიბეტური კლასიფიკაციის მიხედვით ეხება ქალის ასოებს. რიცხვითი შესატყვისი: ქალბატონი - 21, ჟი - 51, ჟუ - 81, ჟე - 111, ჟო - 141.

შრიფს შეიძლება ჰქონდეს მხოლოდ სილაბური ასო და მხოლოდ "გა" და "ბა" შეიძლება იყოს დიდი ასოები.

დაჭერა - - კატა »

22-ეტიბეტური ანბანის ასო - " უკან- ტიბეტური ანბანის 22-ე ასო, გრაფიკულად - ჩინური იეროგლიფური გასაღების No58 ჰომოგლიფი - 彐 „ღორის თავი“. გამოთქმის სიხისტის ტიბეტური კლასიფიკაციის მიხედვით, ეს ეხება ქალის ასოებს. რიცხვითი შესატყვისი: ამისთვის - 22, ზი - 52, ზუ - 82, ზე - 112, ზო - 142.”

23-ეტიბეტური ანბანის ასო - " აჩუნგი (პატარა ა) არის ტიბეტური ანბანის 23-ე ასო, შეიძლება იყოს სილაბური ან სუფიქსი. როგორც სილაბური ასო აჩუნგი შეიძლება გაერთიანდეს მხოლოდ სუფიქსებთან. მიკუთვნებული და აჩუნგით ჩაწერილი არ არის შერწყმული. აჩუნგი ასევე არ ერწყმის დრენბუ ხმოვანს. ტიბეტურ პრაქტიკულ ტრანსკრიფციაში აჩუნგი გამოიყენება ჩინური დიფთონგებისა და სანსკრიტის გრძელი ხმოვანების წარმოსაჩენად. რიცხვითი შესატყვისი: ა - 23, აგიგუი - 53 და ა.შ.“

24-ეტიბეტური ანბანის ასო - " დიახ(Wiley ya) არის ტიბეტური ანბანის 24-ე ასო. ასო "I" შეიძლება იყოს სილაბური და გამოწერილი (იხ. იატაკი). სილაბურად იწერება ორი ინიციალით, ხელმოწერის სახით, რომელთაგან შვიდი ძირითადია, დანარჩენი კომპლექსური. ბირმული დამწერლობაში იატაკი შეიძლება შევადაროთ იაპინგის ნიშანს. რიცხვითი შესატყვისი: კი -24, yi - 54, yu - 84, ye - 114, yo - 144".

25-ეტიბეტური ანბანის ასო - " რა- ტიბეტური ანბანის 25-ე ასო, შეიძლება იყოს სილაბური ან ბოლო (სუფიქსი), გამოწერილი ან ჩაწერილი. ტიბეტურ პრაიმერში ის ასოცირდება სიტყვასთან " რა » — თხა. რიცხვითი შესატყვისი: რა - 25, რი - 55, რუ - 85, რე - 115, რო - 145.”

26-ეტიბეტური ანბანის ასო - " ლა- ტიბეტური ანბანის 26-ე ასო. პრაიმერში ის ასოცირდება სიტყვასთან " ლა» — მთის უღელტეხილი(იხ. Nathu-La, Nangpa La). შრიფში შეიძლება იყოს ცენტრალური სილაბური ასო, სუფიქსი, ხელმოწერის ასო და წარწერის ასო. რიცხვითი შესატყვისი: ლა - 26, Li - 56, Lu - 86, Le - 116, Lo - 146.”

27-ეტიბეტური ანბანის ასო - " შა, შა(Wiley sha) - ტიბეტური ანბანის 27-ე ასო, შეიძლება იყოს მხოლოდ სილაბური ასო. ტიბეტურ პრაიმერში ასოცირდება სიტყვა შჩასთან - ხორცი. გამოთქმაში ის ახლოსაა 21-ე ასოსთან, გადაწერილი როგორც ჟა. ლექსიკონის მასალაზე დაფუძნებული ტიბეტურ პრაქტიკულ ტრანსკრიფციაში იგი გადმოსცემს სანსკრიტულ ასოს Shakar श (შაკიამუნი, შარიპუტრა და ა.შ.) და ჩინური საწყისი ㄒ (xi-). რიცხვითი შესატყვისი: ახლა - 27, კომბოსტოს წვნიანი - 57, შუ - 87, შჩე - 117, სჩო - 147. ”

28-ეტიბეტური ანბანის ასო - " სა- ტიბეტური ანბანის 28-ე ასო, მას შეუძლია დაიკავოს ოთხი განსხვავებული პოზიცია სილაში: sa root (7 ინიციალები), sago - წარწერა, sa-jejuk - სუფიქსი და sa-yangjuk - მეორე სუფიქსი. კურსორი ასო "სა" უმე სტილში ჰგავს რუსული ხელნაწერი ასო "I"-ს ჰომოგლიფს. რიცხვითი შესატყვისი: სა - 28, si - 58, su - 88, se - 118, ასე - 148. ტიბეტურ პრაიმერში ასო „სა“ ასოცირდება სიტყვა სა – მიწა, მიწა».

29-ეტიბეტური ანბანის ასო - " ჰა- ტიბეტური ანბანის 29-ე ასო, აღნიშნავს უხმოდ გლოტალურ ფრიკაციურ თანხმოვანს [h]. რიცხვითი შესატყვისი: ჰა - 29, Hi - 59, Hu - 89, He - 119, Ho - 149. ეს შეიძლება იყოს მხოლოდ სილაბური ასო, მაგრამ ის ასევე ქმნის ლიგატურების მთელ სერიას სანსკრიტიდან და ჩინურიდან ნასესხები ბგერების გადმოსაცემად, მაგალითად:

30-ეტიბეტური ანბანის ასო - " ა (დიდი ა) - ტიბეტური ანბანის ბოლო ასო, ეხება მამაკაცურ ასოებს. გამოიყენება ხმოვანი ბგერების აღსანიშნავად მარცვლის დასაწყისში. მცირე a-სგან განსხვავებით, დიდი A მარცვალში შეიძლება იყოს მხოლოდ სილაბურის ფორმირებადი ასო, ის შერწყმულია ყველა ტიბეტურ ხმოვანთან და შეიძლება გაერთიანდეს ფინალებთან (ჯეჯუგი), მაგრამ არ გამოიყენება ხელმოწერის, ქვესკრიპტის და ზემოწერის ასოებით.

ტექსტში " " გამოიყენება რიცხვის აღსანიშნავად, ხმოვანებით "akikui" -, "azhabkyuu" - "adrenbue" - და "anaroo" - (რიცხვების ანბანური აღნიშვნა).

ტიბეტურ ლექსიკონებში ასო A განყოფილება იკავებს მოცულობის ერთ პროცენტზე ნაკლებს, მაგრამ თავად ასო A ითვლება Prajnaparamita Sutra-ს გამოთქმის უმოკლეს ვერსიად და ხშირად გვხვდება მანტრების დასაწყისში, მაგალითად მანტრაში. ომ მანი პადმე ჰუმ -

ამით მთავრდება შესავალი ტიბეტური ანბანის აღწერილობითი ნაწილით. მოდით გადავიდეთ სამყაროს მატრიცაში ტიბეტური ანბანის კვლევის ჩვენი შედეგების წარმოდგენაზე.

კომენტარი:

ზემოთ ჩვენ შევხედეთ თავად ანბანს და ტიბეტური ანბანის ასოების თავისებურებებს. მოდით გადავიდეთ ჩვენი კვლევის შედეგების წარმოდგენაზე.

ტიბეტური ანბანი სამყაროს მატრიცაში

ქვემოთ, სურათზე 6, ჩვენ ვაჩვენებთ იმას, რაც ავაშენეთ სამყაროს მატრიცის შესახებ ცოდნის საფუძველზე. საწყისი ხედი » ტიბეტური ანბანი, რომელიც პირველად აშენდა თონმი-სამბჰოტოიმინისტრი, მეფის ფილოლოგი სრონცანგ-გამპო – « ტიბეტური დამწერლობაშეიქმნა 639 წელს თონმი-სამბჰოტოი(སློབ་དཔོན་ཐུ་མི་སམ་བྷོ་ཊ། thon mi sam bho ṭang ་བཙན་སྒམ་པོ srong btsan sgam po). ლეგენდის თანახმად, მეფემ გაგზავნა ინდოეთში (პანდიტთან დევავიდიაისიმჰი) მისმა დიდებულმა ტონმი სამბჰოტმა, რომელმაც ინდური ბენგალური დამწერლობის საფუძველზე შექმნა ეროვნული ტიბეტური ანბანი (ეს იყო გამოიგონა ბგერების ნიშნები, რომლებიც არ გვხვდება სანსკრიტში - ɂa, zha). თონმი სამბჰოტაასევე დაწერა ტიბეტური ენის პირველი გრამატიკა, მაგალითად სანსკრიტის გრამატიკა. ითვლება, რომ მან თავად მიიღო მონაწილეობა ანბანისა და გრამატიკის შექმნაში სრონცანგ-გამპო».

ბრინჯი. 6.« ორიგინალური ხედი » ტიბეტური ანბანი 30 ასოსგან, ჩვენ მიერ აშენებული სამყაროს მატრიცის შესახებ ცოდნის საფუძველზე. ანბანის ასოების პირველი რიგი იწყება სამყაროს მატრიცის ზედა სამყაროს 28-ე დონიდან. ანბანის ასოების რიგები აშენდა ჰორიზონტალურად მარცხნიდან მარჯვნივ ( ნაჩვენებია მარცხნივ ისრებით). ანბანის ასოების აბსოლუტური უმრავლესობა იკავებს სამყაროს მატრიცის მე-4 ვერტიკალურ დონეებს. ოთხი ასო იკავებს 3 ვერტიკალურ დონეს - ეს არის: 1) მე-20 ასო BA: მე-20 ტიბეტური ანბანის ასო – « ვა(უილი ვა) — ყველაზე იშვიათად გამოიყენება ტიბეტური ანბანის ასო. როერიხის ლექსიკონში ამ ასოს განსაკუთრებული სახელია - ბაჩხე. ძირითადად გამოიყენება ნასესხები სიტყვებისა და ადგილის სახელების გადმოსაცემად. რიცხვების პირდაპირი გადაცემისას შეესაბამება რიცხვი 20. ასო „ვა“-ს ირგვლივ არ შეიძლება იყოს წარწერა, არაგამომწერი ან გამომწერი ასო. "Va" შეიძლება იმოქმედოს მხოლოდ სილაბურ ასოს ან ხელმოწერის ასოს სახით, რომელსაც აქვს დიაკრიტის ფორმა ვაზური . ტანტრიკულ ბუდიზმში " ვა"იპოვება მანდალაში და სიმბოლურად გამოხატავს მდგომარეობას მიზეზ-შედეგობრივი ურთიერთობების მიღმა და ასევე არის მისტიკისა და ოკულტური მეცნიერებების აღმნიშვნელი ტერმინი. 2) 25-ე ასო RA. 3) 26-ე ასო LA და 4) 30-ე ასო A დიდი.

ტიბეტური მანტრა Om Mani Padme Hum სამყაროს მატრიცაში

სამუშაო განყოფილებაში " ლოცვები და მანტრები”- (სურათი 6) ჩვენ ვიპოვეთ პოზიცია ტიბეტური ლოცვის სამყაროს მატრიცის ზედა სამყაროში - Om Mani Padme Hum და ეს მანტრა დავწერეთ სანსკრიტის ასოებით. ქვემოთ მე-7 სურათზე წარმოგიდგენთ ამ ნახატს ნამუშევრიდან.

ბრინჯი. 7.ბუდიზმში ცნობილია "ექვსმარცვლიანი". ლოცვა - მანტრა ომ მანი პადმე ჰუმ(სანსკრიტი: ॐ मणि पद्मे हूँ; ტიბ.: ཨོཾ་མ་ཎི་པ་དྨे ყველაზე ცნობილი ადამიანი ბუდიზმი მაჰაიანა, განსაკუთრებით ტიბეტური ბუდიზმისთვის დამახასიათებელი), ბოდჰისატვას ექვსმარცვლიანი მანტრა თანაგრძნობის ავალოკიტესვარა. მანტრა განსაკუთრებით ასოცირდება შადაქშარი(ექვსმარცვლის მბრძანებელი) ავალოკითეშვარას განსახიერებაა და ღრმა წმინდა მნიშვნელობა აქვს“. სურათი 5-დან ჩვენ ახლა ვიცით პოზიცია სამყაროს მატრიცაში. სახელი» ქალის ჰიპოსტასი ავოლოკითეშვარა - მანი პადმა – სამკაული ლოტუსში.ეს გვაძლევს შესაძლებლობას სწორად მოვაწყოთ სამყაროს მატრიცაში "ექვსმარცვლიან მანტრაში" შემავალი ყველა მარცვალი. ლოცვაში - მანტრას შრიფტები მანი პადმეში არიან"ცენტრი » . სურათზე მარჯვნივ ჩანს ტიბეტის სანსკრიტი ლოცვები - მანტრები – ომ მანი პადმე ჰუმ. წმინდა მარცვალი OM- ეს თვით უფალინებისმიერ მისიჰიპოსტაზები. ეს სილა მდებარეობს სამყაროს მატრიცის ზედა სამყაროს 32-29-ე დონეზე. მის გვერდით ვერტიკალური ისარი ზევით მიუთითებს უფლის ყველა სამყაროს, მათ შორის სულიერი სამყაროს მიმართულებით. მანტრის დარჩენილი შრიფტები იწერება სამყაროს მატრიცის ზედა სამყაროს მე-9 დონეზე, როგორც ეს ნაჩვენებია სურათზე მარჯვნივ. მანტრას მნიშვნელობის შესახებ: ”ამ მანტრას ბევრი მნიშვნელობა აქვს. ისინი ყველა ახსნიან მისი შემადგენელი მარცვლების წმინდა ბგერების მთლიანობის მნიშვნელობას. თავად მანტრა იშვიათად არის განმარტებული მისი პირდაპირი თარგმანით განსაზღვრული მნიშვნელობით: „ოჰ! სამკაული ლოტოსის [ყვავილში]!” კერძოდ, მე-14 დალაი ლამა განმარტავს, რომ მანტრა წარმოადგენს ბუდას სხეულის, სიტყვისა და გონების სიწმინდეს. მეორე სიტყვა (მანი - « ძვირფასი ქვა”) კორელაციაშია ბოდჰიჩიტასთან - გაღვიძების სურვილი, თანაგრძნობა და სიყვარული. მესამე სიტყვა (პადიმი- "ლოტოსის ყვავილი"), შეესაბამება სიბრძნეს. მეოთხე სიტყვა (გუგუნი) წარმოადგენს პრაქტიკის (მეთოდის) და სიბრძნის განუყოფლობას." Ისე " სახელი» ქალის ჰიპოსტასი ბოდჰისატვა ავალოკიტეშვარა — მანი პადმა, ჩაწერილია სამყაროს მატრიცაში " გაიხსნა » us მდებარეობა სამყაროს ლოცვების მატრიცაში - მანტრები ომ მანი პადმე ჰუმ.

ახლა ჩვენ შეგვიძლია ჩავწეროთ ეს მანტრა სამყაროს მატრიცის ზედა სამყაროში ტიბეტური ანბანის ასოების გამოყენებით.

ბრინჯი. 8.ფიგურა გვიჩვენებს მანტრის შესვლას სამყაროს მატრიცის ზედა სამყაროში ომ მანი პადმე ჰუმტიბეტური ანბანის ასოები. სურათის ზედა ჩანართზე ნაჩვენებია ამ მანტრის ჩანაწერი. ჩანს, რომ მანრას ტექსტის მარცხნივ და მარჯვნივ არის სპეციფიკური ნიშნები ( სიმბოლოები) ორი წერტილისა და ქვემოთ მიმართული ისრის სახით. ჩვენ მივიჩნიეთ, რომ ამ ნიშნებს გარკვეული მნიშვნელობა აქვთ და მათ მივაკუთვნეთ ტიბეტური ასოების მსგავსი ადგილი, როგორც ეს ფიგურაშია ნაჩვენები. შედეგად, მანტრა, ნიშნებთან ერთად ( სიმბოლოები) დაიკავა პოზიცია სამყაროს მატრიცის ზემო სამყაროს 36-დან 1-ლ დონეზე. მანტრის ზედა ნაწილი მდებარეობს იმ სივრცეში, რომელიც შეესაბამება მაჰა ვიშნუს საცხოვრებელი.

ბრინჯი. 9.მანტრას ტექსტი Om Mani Padme Hum,დაწერილი ტიბეტური ანბანის ასოებით. მანტრის ტექსტის მარჯვნივ და მარცხნივ აშკარად ჩანს კონკრეტული ნიშნები (სიმბოლოები).

ბრინჯი. 10.ფიგურაში ნაჩვენებია ქვედა ნიშნის პოზიცია ( სიმბოლო) სამყაროს მატრიცის ზემო სამყაროს პირამიდის მკვეთრი მწვერვალის ძირში. 1) სივრცე ზედა ტეტრაქტისი (შეიცავს 10 წრეს) სამყაროს მატრიცის ზედა და ქვედა სამყაროებს შორის გადასვლის ადგილზე. ჩანს, რომ ისრის ზემოთ შუა წერტილი ემთხვევა სამყაროს მატრიცის ქვედა სამყაროს პირამიდის ზედა ნაწილს. სამყაროს მატრიცასთან ნიშნის (სიმბოლოს) გასწორების დარჩენილი დეტალები ნათლად ჩანს ფიგურაში. ამრიგად, ჩვენი ვარაუდი მანტრის დასაწყისში და ბოლოს ნიშნების (სიმბოლოების) მნიშვნელობის შესახებ. ომ მანი პადმე ჰუმ(სურათი 9)შეიძლება იყოს სწორი.

წმინდა ხანჯალი ბჰურბა ან ქილა და ვედური ღვთაება ჰაიაგრივა

განხილვისას ან მოკლე აღწერა ტიბეტური ანბანის ასოებით, ჩვენ ვისაუბრეთ წმინდა ტიბეტური სიმბოლო Bhurba ან Qila (სანსკრიტი). ფურბა, კილა(სანსკრიტ. कील kila IAST; ტიბ. ཕུར་བ, Wylie phur ba; "ძელი" ან "ფრჩხილი") - რიტუალური ხანჯალი ან ძელი, რომელსაც ჩვეულებრივ აქვს სახელურის ფორმა გაბრაზებული ღვთაების სამი თავის სახით და სამკუთხა სოლი ფორმის ... " ჩვენ გავაერთიანეთ ეს ტიბეტური სიმბოლო სამყაროს მატრიცასთან. ქვემოთ 11 სურათზე არის ჩვენი კომბინაციის შედეგი.

ბრინჯი. თერთმეტი.ფიგურაში ნაჩვენებია ტიბეტის წმინდა სიმბოლოს სამყაროს მატრიცის ზედა სამყაროსთან შერწყმის შედეგი. ბურბაან კილა(სანსკრიტი). ხანჯლის ნიმუშის მატრიცასთან გასწორების გასაღები იყო მანძილი "A" გამოსახულების დეტალებს შორის, როგორც ნაჩვენებია ფიგურაში, ტოლი მანძილის ორ მიმდებარე ჰორიზონტალურ დონეს შორის (მე-6 და მე-5). სიმბოლოს საერთო ვერტიკალური ზომა არის 8 დონე. იმავე ვერტიკალურ ზომას დაიკავებს სანსკრიტში ორი მარცვალი - CIდა LA(ვერტიკალური ასოები იკავებს სამყაროს მატრიცის ოთხ დონეს). სიმბოლოს (ხანჯლის) დიზაინის სამყაროს მატრიცასთან შერწყმის დარჩენილი დეტალები ნათლად ჩანს ფიგურაში.

პურბასიმბოლოა ყველა ცნების განადგურება და საკუთარი თავისადმი მიჯაჭვულობა. მე “, ისევე როგორც იდეები ილუზორულის შესახებ რეალური (« ხილული სამყარო » შენიშვნა რედ.) მშვიდობა. ტანტრული ბუდიზმის ზოგიერთ სპეციალურ რიტუალში პურბა გამოიყენება როგორც იარაღს დოქტრინის მოწინააღმდეგე ძალების დასამორჩილებლად . ….».

ზემოთ აღინიშნა ხანჯლის სახელური სამკუთხა პირით გვირგვინდება სასტიკი დამცავი ტიბეტური ღვთაების ცხენის თავით ჰაიაგრივა:

მასალა ვიკიპედიიდან - თავისუფალი ენციკლოპედიიდან:

ბრინჯი. 12.ჰაიაგრივა ვაჯიმუხას სახით, კამბოჯა, მე-10 საუკუნის ბოლოს, გიმეტის მუზეუმი. ჰაიაგრივა(სანსკრიტი हयग्रीव, სიტყვასიტყვით "ცხენის კისერი"; ე.ი. ჰაიაგრივა) არის პერსონაჟი ინდუისტურ მითოლოგიაში (თანამედროვე ინდუიზმში, როგორც წესი, როგორც ვიშნუს განსახიერება) და ბუდისტური ფიგურალური სისტემის (როგორც " სწავლების მრისხანე მფარველი ღვთაება ", დჰარმაპალა), ასევე გვხვდება ძველ ჯაინიზმში. არქაულ ინდუისტურ ქანდაკებებში იგი წარმოდგენილია ადამიანის სხეულით და ცხენის თავით, ბუდიზმში პატარა ცხენის თავი (ან სამი თავი) გამოსახულია ადამიანის სახე(ებ)ის ზემოთ.

გამოსახულების წარმოშობა დაკავშირებულია ცხენის ძველ არიულ კულტთან (შდრ. ცხენის კულტი აშვამედჰას მსხვერპლშეწირვაში). როგორც ჩანს, მოგვიანებით მისი ინტერპრეტაცია მოხდა ვედების კოდიფიკაციისა და ვაიშნავიზმისა და ბუდიზმის განვითარების დროს.

ინდუიზმი

ჰაიაგრივას თავის მოკვეთა

ვედურ ლიტერატურაში ღმერთი იაჯნა განსახიერებულია როგორც ჰაიაგრივა. პურანულ ლიტერატურაში ჰაიაგრივა არის ვიშნუს განსახიერება. ვინაიდან Taittiriya Aranyaka აღწერს იაჯნას, როგორც პროტოფორმა ვიშნუ, ამ ტრადიციებიდან მიღებული ინფორმაცია არ ეწინააღმდეგება ერთმანეთს.

აგნიმ, ინდრამ, ვაიუმ და იაჯნამ ერთხელ შეასრულეს იაგნა მოსაპოვებლად ჰავირბაგუ , რომელსაც ისინი ყველა ღმერთს მიუძღვნიდნენ. მაგრამ შეთანხმების დარღვევით, იაჯნამ დატოვა შეხვედრა და წაართვა ყველაფერი იაჯნაბაგა თავისთან ერთად და განდევნა ღმერთები, რომლებიც მას მშვილდით გაჰყვნენ, მისცა მას დევიმ . ღმერთებმა დარწმუნდნენ, რომ ტერმიტებმა იაჯნას მშვილდის სიმები დაკბინეს. მშვილდი, გასწორებული, იაჯნას თავი მოჰკვეთა, შემდეგ კი იაჯნამ მოინანია თავისი დანაშაული. შემდეგ ღმერთებმა მოიწვიეს აშვინიდევი (ღვთაებრივი მკურნალები), ისე რომ იაჯნას მიამაგრებენ ცხენის თავს .

Skanda Purana მოგვითხრობს მსგავს ისტორიას: ღვთაებები ბრაჰმას მეთაურობით ეჯიბრებოდნენ სიდიადეს და აღმოჩნდა, რომ ვიშნუ ყველა შეჯიბრში ყველას აჯობა. შემდეგ ბრაჰმამ დაწყევლა და ვიშნუს თავი დაეცა. ამის შემდეგ ღმერთებმა იაჯნა შეასრულეს და მასზე ვიშნუ გამოჩნდა და კისერზე თავის ნაცვლად ცხენის თავი დაადო. იაგნას დასასრულს ვიშნუ წავიდა დჰარრანიაში და შეასრულა ტაპასები, რისი წყალობითაც მიიღო შივას კურთხევა, რომლის დახმარებითაც ცხენის თავის ნაცვლად წინა თავი დაიბრუნა.

ასურა

ასურა ჰაიაგრივა, კასიაპაპრაჯაპატისა და მისი მეუღლის დანუს ვაჟი, ვალმიკის რამაიანას მიხედვით (არანიაკანდა, კანტო 14), დაიწყო ტაპასები (ასკეტიზმი) მდინარე სარასვატის ნაპირებზე და ათასი წლის შემდეგ გამოჩნდა დევი და სთხოვა მას რაიმე ჯილდოს არჩევა. მას სურდა ღმერთებისა და ასურებისთვის უძლეველი გამხდარიყო, ასევე უკვდავი . როდესაც მან შეიტყო, რომ ამის გაკეთება შეუძლებელი იყო, მას (ჰაიაგრივას) სურდა დაუცველი გამხდარიყო მხოლოდ ცხენის კისერზე (ჰაიაგრივასთვის). დევიმ მას ეს სურვილი აუსრულა. დაუცველობა და დაუმარცხებლობა მოიპოვა, მან სამივე სამყარო გაიარა, კეთილ ადამიანებს უსიამოვნება მოუტანა და ბოლოს ღმერთებთან ბრძოლაში შევიდა. გამარჯვების მოპოვების შემდეგ მან დაიძინა და ძილის დროს ვიშნუმ თავი მოიჭრა ჰაიაგრივას საკუთარი სამკაულის დახმარებით, რომელიც ეძღვნებოდა ვიშნუს. ვიშნუმ თავი ცხენით შეცვალა , შემდეგ კი ჰაიაგრივა მოკლა, როცა ის გაიქცა.

ვედების ქურდობა

რამაიანაში (IV. 6,5) სუგრივა ეუბნება რამას, რომ იპოვის სიტას, ისევე როგორც დაკარგული ვედა-შრუტი (ვედური სიბრძნე) იპოვეს, შემდეგ კი (IV. 17, 50) ვალი ეუბნება რამას, რომ იპოვის სიტას. თუნდაც ზღვის ფსკერზე იყოს დამალული, როგორც შვეტაშვატარი. კომენტატორი განმარტავს, რომ შვეტაშვატარი იგივე ვედა-შრუტია და მიუთითებს გარკვეულ პურანულ ისტორიაზე იმის შესახებ, თუ როგორ მოიპარეს ასურებმა მადუ და კაიტაბჰამ ვედა-შრუტი და გადამალეს იგი პატალაში (ქვედა სამყარო). შემდეგ ვიშნუ დაეშვა პატალას, მიიღო ჰაიაგრივას სახე, მოკლა ასურები და დააბრუნა ვედა-შრუტი.

ასურა

ბჰაგავატა პურანას მიხედვით (VIII.24), ასურა ჰაიაგრივამ მოიპარა ვედა-სრუტი და გადამალა ზღვის ფსკერზე. ვიშნუ, ფორმის აღება